Hicrî ilk üç asır, ilimlerin teşekkül ettiği ve çeşitli konularda eserlerin telif edildiği bir dönemdir. Bu dönemde Hz. Peygamber’den (sav) nakledilen hadisler ile sahâbe ve takip eden nesillerin görüşleri yazılı kaynaklarda derlenmiştir. Tasnif ile birlikte çeşitli konulardaki rivayetler müstakil eserlerde ve daha sonra ale’l-ebvâb hadis kaynaklarındaki bölümlerde bir araya getirilmiştir. Müstakil eserlerde ele alınan, daha sonraları ise hadis kaynaklarında bölüm halinde yer verilen konulardan birisi de Ki

Muhaddislerin muhteva tenkidi faaliyetlerini mercek altına alan Muhaddisler Muhteva Tenkidi Yaptı Mı? adlı çalışma erken dönem münekkitlerinin hadis tenkit yöntemi, cerh-ta‘dîl hükümlerinin verilişinde metin tenkidinin yeri, ilel ve ricâl eserlerinde bulunan değerlendirmelerin nasıl okunması gerektiği, münekkitlerin muhteva tenkidine dair izahları ve uygulamaları, hadis usulü kitaplarında metin tenkidi gibi konuları dikkatli ve kapsamlı bir şekilde ele almakta ve akademideki yaygın kabullerin aksine muhteva

Rivayetlerin Hz. Peygamber’e aidiyetini belirlemek için muhaddislerin kullandıkları isnad sistemi hadis ilminde büyük bir ehemmiyet teşkil etmektedir. Çeşitli açılardan sınıflandırılan isnadın klasikte en çok üzerinde durulan özelliklerinden birisi seneddeki râvi sayısının az olması temeline dayanan âlî isnad kavramıdır. Bir hadisin tarikleri birbirine nispetle ele alındığında âlî ve nâzil isnad terimleri, isnaddaki râvi sayısının azlığı ile çokluğu-nu ifade eder. Muhaddisler bu iki terim arasında Hz. Peyga

Istılahlar, ilim dallarının ayrılmaz parçalarıdır. İlim dalının mensupları kendilerini onlarla kısa yoldan ifade ederler. Bunun için büyük öneme sahiptirler. Hadis ilmi için de, tabii olarak aynı durum söz konusudur. Bu ilim dalının diğer ilimlerle ilgisi düşünüldüğünde onda, konunun daha geniş boyutlara sahip olduğu söylenebilir. Hadis sözlükleri, garîbu'l-hadîs isimli çalışmalarla III./IX. asrın başlarına kadar varan uzun bir geçmişe sahip olmakla beraber, hadis ıstılah sözlükleri böyle değildir. Bu türde

Allah'ın Elçisi (sav) daha hayattayken ashâbının değişik coğrafyalara dağılmaya başladıkları, dolayısıyla sahip oldukları hadis kültürünü beraberlerinde götürdükleri malumdur. Bu ve diğer bazı sebeplerin bir neticesi olarak hicrî II. yüzyılın ortalarına kadar birçok hadis sadece belirli bölgelerde bilinmekteydi. Dolayısıyla bu dönemlerde, bölgelerarası hadis kültürlerinin farklılığına bağlı olarak, fıkhî bazı ihtilafların ortaya çıktığı, hatta söz konusu ihtilafları gidermek için idarecilerin bu hususta çöz

Hanefî mezhebinin hadis anlayışı ve hadisleri değerlendirme metodu, geçmişte olduğu gibi günümüzde de en çok tartışılan konular arasında yer almaktadır. Hadisler konusunda Hanefî bakış açısını doğru bir şekilde tahlil edebilmek için mezhebin temellerinin atıldığı ve hadis-rey tartışmalarının yoğun bir şekilde yaşandığı hicrî ikinci asra ait temel kaynakların incelenmesi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışma, Ebû Hanîfe’nin en önemli öğrencilerinden olan Ebû Yûsuf’un günümüze ulaşan eserlerinden hareketle Hane

İslâm kimliği ve kişiliği açısından tüm özellik ve güzelliklerin temelini teşkil eden iman konusu; mümin, münkir, münafık, müşrik, mürted, müznip, müntehir, hidayet, dalâlet gibi derinlikli terimlerin kendisinden kaynaklandığı ya da çevresinde kümelendiği odak bir terim ve yegâne değerdir. Bu sebeple zaman içinde üzerinde çok çeşitli yönlerden değerlendirmeler ve uzun tartışmalar cereyan edegelmiştir. Bu çalışmada müslüman imanına yönelik Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in tespit, irşat ve uyarıları,

İslam coğrafyasında asırlardır iki farklı dünyayı temsil eden Ehl-i sünnet ve Şîa arasındaki ihtilafın en fazla hissedildiği konulardan biri hadis rivayetidir. Ancak bugün anlaşıldığı hâliyle Sünnîlik ve Şiîliğin itikadi fırka ya da mezhebe karşılık gelmediği dönemlerde iki ekolün râvileri aynı ilim meclislerinde hadis dinlemiş ve nakletmiş, bu da aralarında bir etkileşime neden olmuştur. Hadis tarihinin erken dönemlerinde yaşanan bu etkileşimin izlerini müşterek rivayetler üzerinden takip etmek mümkündür.

Buhârî’nin el-Câmiu’s-sahîh’i, sahih hadislerden meydana gelmek üzere kaleme alınmış ilk musannef olması yönüyle hadis edebiyatında bir dönüm noktasını temsil eder. Sahîh-i Buhârî’yi önemli kılan bir diğer vasfı ise câmi nitelikli (kapsamlı) bir eser olmasıdır. Nitekim Sahîh-i Buhârî’deki bölüm (“kitap”) sayısının diğer birçok hadis eserindeki kitap sayısından fazla olduğu dikkat çekici bir husustur. Elinizdeki çalışmada Sahîh-i Buhârî’nin câmi bir hadis eseri olma yönü öne çıkarılarak ihtiva ettiği kitapla

Güvenilir hadis kaynaklarından seçilen hadislerle oluşturulan Hadis ve Hayat (Beşikten Mezara) adlı bu eser, öncelikle İslâmî İlimler ve İlahiyat alanında öğrenim gören talebeler esas alınarak hazırlanmıştır. Onların daha önce almış oldukları teorik bilgilerin pratiğe yansımış halini göstererek uygulama imkânı veren bu eser; dört kısım halinde tasarlanmıştır. Eserde, doğumla başlayan çocukluk yılları, yetişkinlik yılları, yetişkinlikle gelen mükellefiyetlerden inanç esasları, taharet ve ibadet esaslarının t

Hanefî mezhebinin kurucu imamlarından İmam Muhammed Şeybânî ile Şâfiî mezhebinin kurucusu İmam Şâfiî hicri ikinci asırda birbirleri ile iletişim hâlinde olan ve fıkıh kadar hadiste de önemli rol oynamış dönemin karizmatik iki alimidir. Elinizdeki eser, “İmam Muhammed Şeybânî ile İmam Şâfiî’nin hadis ilminin teşekkül sürecindeki rolleri nedir?”, “hadis ilmi açısından Şeybânî’nin Şâfiî üzerinde bir tesiri var mıdır?” ve “Şeybânî ile Şâfiî teorik olarak vazetmiş oldukları kuralları tatbik edebilmişler midir?”

Hz. Âdem’den Hz. Muhammed’e kadar tüm peygamberlerin öğretileri arasında yer alan değerler evrensel değerlerdir ve dünya tarihini bu değerler şekillendirmiştir. İnsanlık zaman zaman bu öğretilerin izini kaybedip haz odaklı yaşamayı tercih etse de aslında var oluş büyük ölçüde peygamberlerden öğrenilen değerlere ve ahlâka bağlıdır. Kur’ân-ı Kerim ve Hz. Muhammed’in sünneti, Hz. Âdem’den beri inşa edilegelen bir binanın son tuğlası olarak tarih boyunca şekillenen binanın hem bir parçası hem de tamamlayıcısıdı

Hadis Günlüğü adı, geçmişi hicrî üçüncü asra kadar uzanan ve klasik hadis edebiyatı arasında belli bir yeri olan Amelü’l-yevm ve’l-leyle’den mülhem konulmuştur. Amelü’l-yevm ve’l-leyle, Rasûl-i Ekrem’in günlük ibadet, dua ve zikirleri ile bu konudaki tavsiye ve tatbikatını ihtiva eden bir hadis kitabı türüdür. Elinizdeki Hadis Günlüğü, altmış beş konu başlığı altında yorum ve açıklamalarıyla birlikte iman, ibadet, ahlâk ve hukuk konularına ilişkin hadisler yanında, hadis ilmiyle ilgili bazı teknik meselele

Peygamber mirası olan hadislerin, ashab-ı kiram başta olmak üzere, tabiin ve daha sonraki nesiller tarafından büyük bir ihtimamla ezberlenerek ve yazılarak korunduğu bilinen bir gerçektir. Hadislerin din demek olduğunu bilen İslam âlimleri, onların aynı zamanda Kur’an-ı Kerim’i tefsir ettiğini, bu tefsiri bütün nesillerin bilmesi gerektiğini düşünerek bu Peygamber mirasının daha sonraki çağlara en güvenilir şekilde ulaşması için özel metodlar geliştirmişlerdir. Bu özel metodun adı Usüli hadis veya Ulûmü’l-h

Hz. Peygamber’in (s.a.s.) yakın çevresinde bulunan ve onun rahle-i tedrîsinden geçen sahâbe nesli İslam Medeniyetinin oluşmasında temel sorumlulukları üstlenmiş ve tarihin her döneminde önemli görülmüştür. İslamî ilimler arasında özellikle hadis ve İslam tarihi alanındaki merkezî konumları onlarla ilgili çeşitli çalışmalar yapılmasına vesile olmuştur. Yazılan eserler müellifin amacına göre pek tabiî olarak farklı muhteva ve yönteme sahip olsa da tarihî sürecin ilerlemesiyle birlikte müstakil bir literatür o

Günümüzün yoğun ve yaygın kültürel mücâdele ortamında vahyî gerçekliklere, Kitap ve Sünnet öğretilerine bilgi ve eylem olarak sahip çıkma görev ve sorumluluğu, özgün müslüman kimliğinin gereğidir. Bu durum, ÜSTÜN NİTELİKLİ DEĞERLERİMİZ (40 hadis - 40 yorum) çalışmasının gerekçesini ve güncelliğini oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı işte bu hayatî noktada din kültürümüze mütevazi bir katkıda bulunabilmekten ibarettir.

Hadis ilmi ile ilgili kitaplar, yazılış amacı ve yöntemleri bakımından çok çeşitlidir. Özelliklerini çok iyi bilmeyenlerin bu devasa ilmî miras içinde kaybolma ihtimali yüksektir. Bu nedenle, hem bir hadis bibliyografyası niteliğinde, hem de hadis kitaplarından nasıl istifade edileceğine yönelik bir kılavuz kitap ihtiyacı İslam dünyasında hep hissedilmiş, bu amaçla değişik çalışmalar yapılmıştır. Ancak, bu çalışmaların bir kısmı hadis kitapların tanıtımına ve nasıl kullanılacağına yer vermeyen bibliyografik

Öğretim teknikleri arasında sayılan soru-cevap tarzının klasik eserlerimizdeki karşılığı kısaca fenkale veya fenkuledir. ‘Fenkale’; fe-in kulte kultu (şöyle sorarsan, ben de böyle cevap veririm), ‘fenkule’ ise; fe-in kîle kultu (Şöyle sorulursa ben de böyle cevap veririm) ifadesinin kısaltılmış şeklidir. Bu tarzda yazar, işlediği konuyla ilgili mevcut veya muhtemel soruları sorup cevaplarını vererek eserini tamamlar. Elinizdeki eserde de yazarlar, HADÎS alanıyla ilgili mevcut veya muhtemel soruları sormuş v

Türkçe'de Hadis Edebiyatını tüm boyutlarıyla tanıtıcı herhangi bir kitap henüz bulunmamaktadır. Biz de bu çalışmamızda, memleketimizdeki eğitim öğretim kurumlarının pratik ihtiyaçlarını karşılamayı ana gaye ve esas çerçeve olarak benimsemiş bulunmaktayız. Bu yüzden de Hadis Edebiyatı mahsullerinin hepsini değil, bazı türlerini, önemli ve muteber örnekleri ve faydalanma usulleriyle birlikte tanıtmaya çalıştık. Bu yolla, Hadis İlmi sahasında yüksek lisans ve doktora seviyesinde araştırma yapacak olanlara, ön

Bu kitapta, her İslam âliminin hatta her müslümanın bilmesi gereken Hadîsler arasında görülen ihtilaflar ve çözüm yolları incelenmektedir. Hadîsler arasındaki ihtilaflar gerekçe gösterilerek hadîse ve hadîsçilere yöneltilen ithamlar cevaplandırılmakta ve hadîsler arasında görülen ihtilaf meselesinin tabiîliği delilleriyle ortaya konulmaktadır.