Âkif merhum der ki; "Emr-i bi'l-ma'ruf imiş ihvân-ı İslâm'ın işi, Nehyedermiş bir fenâlık görse, kardeş kardeşi." "Ben müslümanlardanım" demek, ben müslümanım diyen istisnasız herkese karşı ihvân-ı İslâm duygusu, davranışı ve yaklaşımında bulunmayı -en azından kural olarak- kabullendiğini ikrar etmektir. Ümmet-i Muhammed'den olmanın hem temel şartı hem de vazgeçilmez göstergesi budur.

Edebî ve belagî ilimlerin merkeze alındığı Kur'an tefsirleri içinde, Zemahşerî'nin el-Keşşâf adlı tefsiri, kelimenin tam anlamıyla vazgeçilmez bir yere sahiptir. Çünkü Zemahşerî, Ferrâ, Ebû Ubeyde, Zeccâc, Rummânî ve Abdülkâhir el-Cürcânî gibi Kur'an'ı filolojik yönden tefsir eden alimlerin attığı temeller üzerine tefsir ilminin benzersiz eserlerinden birini bina etmiştir. Genellikle dile getirildiği gibi, ondan sonraki tefsirler az ya da çok onun etkisini taşıya gelmiştir. Keşşâf'ın tefsir tarihine etkisi

Bu kitap, hidayet-dalalet ekseninde sırât-ı müstakimi ve yolcularını incelemektedir. Farklı inanç ve din mensuplarıyla diyalog girişimleri değişik düzeylerde ve ısrarla sürdürülmeye çalışılırken müslümanlararası gözle görülür anlamlı bir yakınlaşmanın ortaya konulamamış olması "din kardeşliği" ortak paydasına sahip olanlar açısından düşündürücüdür. Amaç, grupçuluğu önceleyip din kardeşliğini ötelemekten kaynaklanan toplumsal ayrışmayı önlemeye yönelik bir anlayış ve davranış geliştirme gayretlerine katkıd

İmam Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed el-Mâtürîdî (ö. 333/944) ve Mâtürîdiyye kelâm ekolü İslâm ilim ve fikir geleneği içinde çok önemli bir yere sahiptir. Günümüzde İmam Mâtürîdî ve Mâtürîdiyye kelâmına dair giderek artan bir ilginin varlığı dikkat çekmektedir. Ancak bu durum, Mâtürîdî'nin popülerleşmesi, tüketilmesi ve çağdaş kültüre göre yorumlanması gibi bir sorunu da beraberinde getirmektedir. Bu bakımdan çağdaş dünyanın kalıplarına göre biçimlendiren bir Mâtürîdîlik yorumuna değil, onu kendinde var o

Kurândan ve Dinler tarihinden anladığımıza göre iki türlü din olgusundan bahsetmek mümkündür. Bunlardan biri: insanlar tarafından oluşturulan Tanrı eksenli din, diğeri de vahye dayalı insan eksenli dindir. Vahiy dininin hükümleri ile insanın ihtiyaçları birlikte tetkik edildiğinde, dinin münhasıran insan için vazedildiği; dolayısıyla insan eksenli din nitelendirmesinin isabetli olduğu anlaşılır. Ne var ki Peygamberler döneminde insanı merkeze alan ve onun sorunlarını çözmeyi amaçlayan vahiy dini, zamanla

Rönesansla başlayarak gelişen ve özellikle 20. yüzyılda en parlak dönemini yaşayan determinist düşünce, bazı kişilerin şahsında, bütün o pozitivist, naturalist vb. akımların dayanağı oldu. Bu arada tabii olarak bilimin tartışılmaz hâkimiyeti gündeme geldi. Bu tarihi süreç içinde süregelen bu anlayışın hukuk, siyaset, ahlâk vb. alanlardaki tezahürleri, İslam dünyasında da bazı ilim adamlarını, tabiat kanunlarına beslenen bu katı inanç sebebiyle, mucizeleri farklı bir boyutta yorumlamaya zorlamıştır. Özellik

İsnâdın hadis tarihinin karanlık noktalarını aydınlatmada ne gibi fonksiyonlar icra edebileceğini göstermeyi hedefleyen İsnâdın Satır Araları, isnâd içerisine muhtemelen semâ ya da müzakere halkasında veya metnin istinsâhı aşamasında eklenen bilgileri inceleme konusu yapmaktadır. "İsnâd içi bilgi" olarak tanımlanabilecek bu bilgi türleri genellikle râvinin tam adı, bölgesi, mesleği, etnik kökeni, künyesi, karakteri, fizyonomisi, hoca-talebe ve akrabalık ilişkileri, cerh-ta'dîl bakımından durumu, rivayetin

Ferdî ve toplumsal alanda insanlığın dinî ve ahlâkî bakımdan tüm ihtiyaçlarını karşılamayı hedefleyen Kur'ân'ın beşer hayatına yön vermesi, onun, ferdî ve toplumsal hayata ilişkin me¬sajının anlaşılmasıyla mümkündür. Bunun içindir ki, geçmişte müslüman âlimler birçok tefsir kaleme almışlardır. Bu eserlerin bir kısmı da sûre tefsiri mahiyetindedir. Onların yazılış amacı müslüman halkın tefsire olan ihtiyacını bir nebze olsun gidermektir. Çünkü hacimli tefsirleri okuyup anlamaya çalışmak kolay bir iş değildir

Ehline malûm olduğu üzere Kur'ân-ı Kerîm başta "Ulûmu'l-Kur'ân" (Kur'ân ilimleri) olmak üzere pek çok ilmin konusu olmuştur. Özellikle de bunlar içerisinde Kırâat ve Tecvid ilimlerinin oldukça önemli bir yeri olduğu unutulmamalıdır. Çünkü bu ilimler, Kur'ân'ın Allah'ın inzâl buyurduğu ve Peygamberimizin de ebedî mûcizesi olup, nüzûlünden günümüze ve kıyamete kadar kendisinde hiçbir şekilde değişiklik vaki olmayan bir ebedî mûcizeliğini temin eden ilimlerdir. Bu iki ilim (Kırâat ve Tecvid ilimleri), Kur'ân'ı

Mecazın dilde ve dindeki varlığı İslam ilimleri tarihi boyunca hep tartışılagelmiştir. Tartışmanın bir tarafında, mezhebi görüşlerini savunmak için mecazı araç olarak kullandıklarını ifade etmekte bir beis görmeyen Mu‘tezilî bilginler bulunurken diğer tarafta ise Kur'ân ve Sünnetin mefhumunu korumak kaygısıyla lafızların mecaz olarak nitelenmesini tekfire kadar götüren İbn Teymiyye çizgisindeki selefi bilginler yer almaktadır. Bu sarkacın denge noktasını ise mecazın İslâmî kaynaklardaki varlığını, dilin evr

Her dil, bünyesinde içinde geliştiği kültür sahasının tecrübe mirasını saklar. İlâhî vahyin son halkasını oluşturan Kur'ân da, nâzil olduğu dönemin ilk muhâtaplarının dilini bir iletişim aracı olarak kullanmıştır. Bu bağlamda hitâp ve mesajlarını dilsel bir zemin üzerinden muhâtaplarına ulaştıran Kur'ân'ın anlaşılması ve yorumlanmasında kullandığı dilin özelliklerine vâkıf olmak önem arzetmektedir. Birçok dilde olduğu gibi Arap dilinin de kendisine has birtakım dilsel olguları var olup, geçmişte ve günümüz

Modern dönem dilbilim çalışmaları ile oldukça konuşulan bir konu haline gelen bağlam; İbrahim Enis, Temmam Hassan ve Kemal Beşir gibi çağdaş Arap dilbilimcilerinin çalışmalarının etkisiyle İslam dünyasının da gündemine girmiştir. Bu aşamadan sonra özellikle tefsir akademisinde, Kur'an'ın anlaşılmasında bağlamın önemi ile ilgili araştırmalar yapılmaya başlanmıştır. Bu araştırmalardan bir kısmında, Fıkıh ve Kelam disiplinlerinde Kur'an'ın hitap düzeyinin ihmal edilip ayetlerin bağlamsal unsurlardan mücerred

Sened ve metin olmak üzere iki kısımdan oluşan bir rivayetin sahih sayılabilmesi için her iki kısmının da güvenilirlik açısından bazı şartları taşıması gerekmektedir. Sünnî İslam dünyasındaki dört büyük fıkhî mezhepten biri olan Hanefî Mezhebinin hem usûl hem de fürû-ı fıkha dair eserlerinde, hadisle amel edebilmek için gerek sened gerekse muhtevaya dair tenkit kriterlerinin detaylı olarak ele alındığı görülür. Hanefî fakihlerin hadis tenkidi ile ilgili görüşlerini, sened ve muhteva tenkidi başlıkları ile b

Din adına görüş beyan etme anlamı taşıdığı için iftâ-fetva, son derece ağır bir sorumluluktur. İnsan ve toplum hayatının dinden bağımsız yürümesi ve durağanlığı ya da yeknesaklığı söz konusu olamayacağından bütün zorluğuna ve ağır mesuliyetine rağmen ictihad ve iftâ yükümlülüğünün üstlenilmesi farz-ı kifâyedir. Amelî sorunlara cevap aramak gibi hem dünya hem de âhiret açısından son derece önemli olan bu farzın kuralsız, yöntemsiz ve erdemsiz olarak yerine getirilmesi düşünülemez. Fetva verme işleminin belli

Bu kitabımız, Tefsir Tetkikleri adıyla yayınlanacak serinin ikinci basamağını oluşturmaktadır. Bu seride yaklaşık 20 küsur yıllık akademik hayatımızda Tefsir alanında kaleme aldığımız çalışmaları bir araya getirmeyi amaçlıyoruz. Bu serinin ikinci kitabını Tefsir Tetkikleri 2 olarak isimlendirdik. Serinin bu ikincisinde 6 ayrı çalışma mevcuttur. Bu çalışmalardan ilki, iki akademisyen arkadaşımla birlikte yapılmış olup İlahiyat Fakültelerinde Tefsir Dersi üzerine akademisyenler ve öğrenciler perspektifinden

Günümüzde gerek müslüman gerek gayr-ı müslim araştırmacıların geçmiştekine kıyasla oldukça farklı sayılabilecek bakış açılarından hareketle yaptıkları Kur'an yorumları pek çok tartışmaya neden olmuş görünmektedir. Batı düşüncesinin son üç asrı boyunca gelişmiş bazı kuram ve yöntemlerin İslam dünyasında bilginin üretim ve koordinasyonunu sağlayan eğitim kurumları ve şahsiyetler üzerinde değişik ölçülerde etkili olduğu açıktır. Bu etkinin ve oluşturduğu karşı-tepkinin neden olduğu tartışmalar "Çağdaş İslam Dü

Maveraünnehirli Hanefi alim Kadı Ebu Zeyd ed-Debusî (430/1039), Hanefi mezhebi usul tarihinde bir dönüm noktası teşkil eder. Debusi, Hanefi mezhebinin entelektüel olarak Irak bölgesinden Maveraünnehir bölgesine taşındığı bir dönemde, hicri dördüncü asrın sonu-beşinci asrın başında yaşamıştır. İlk kez Ebu Bekir el-Cessas (370/981) tarafından el-Fusul fi'l-usul'de bütün hatlarıyla ortaya konulmuş bulunan Hanefi fıkıh usulü anlayışı, Debusî'nin usul eseri Takvimü'l-edille'de klasik tarzına çok daha yakın bir n

Bu kitabımız, Tefsir Tetkikleri adıyla yayınlanacak serinin ilk basamağını oluşturmaktadır. Bu seri yaklaşık 20 küsur yıllık akademik hayatımızda Tefsir alanında kaleme aldığımız çalışmaları bir araya getirmeyi amaçlamaktadır. Bu serinin ilk kitabı, Tefsir Tetkikleri I olacaktır. Serinin bu ilkinde (Tefsir Tetkikleri I) 9 ayrı çalışma mevcuttur. Bu çalışmalardan ilki, ilim geleneğimizde mevcut olan nakil-nispet ve anlama sorununa ele almaktadır. İkincisi, Kur'an'ın tercümesi konusuna yoğunlaşmaktadır. Üçün

İslam tarihinde çeşitli ilim dallarına mensup alimlerin biyografileri hakkında bir çok eser telif edilmiştir. Bununla birlikte usul-i fıkıh alimleri için aynı şeyi söylemek mümkün değildir. Fıkıh usulü düşüncesi fıkıh ilmi hakkında derinlikli ve bütüncül bir bakış açısına sahip olmayı sağlamakta ve ictihadın yollarını öğretmektedir. Bu sebeple özel bir öneme sahip olan fıkıh usulü alimleri üzerinde özenle durmak ve günümüze kadar gelen ilmi birikimlerini tespit etmek gerekir. Biz elinizdeki eserimizde ilk

Bugün İslam alemi sizin kılıçlarınıza bakıyor. Kafirlerin hayatı sevdikleri kadar, sizin ölümü sevdiğinizi biliyorum. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'i gören gözler ölümden korkmaz. Bundan hiç şüphem yok. İşte bir elimde kınından çekilmiş kılıcım, önümde Hz. Muhammed'in sancağı, sizi İslam'ın yüceltilmesine davet ediyorum! Halid Bin Velid