Genel olarak tefsir tarihine baktığımızda Kur'ân'ın ta¬mamını kapsayan tefsir yazma geleneğinin hâkim unsur olduğu görülmektedir. Bununla birlikte, zaman zaman müstakil sûre tefsirlerinin yazıldığı da bilinen bir gerçektir. Özellikle üzerinde yaşadığımız Anadolu coğrafyasında, hem beylikler, hem de Osmanlı devleti döneminde yazılan sûre tefsirlerinin çokluğu ve çeşitliliği dikkatlerden kaçmamakta¬dır. Buna ilaveten son zamanlarda, gerek ülkemizde gerekse İslâm dünyasının diğer bölgelerinde yapılan Kur'ân ve

İlahi vahyin son halkasını oluşturan Kur'an, nazil olduğu dönemin ilk muhataplarının dilini bir vasıta olarak kullanmıştır. Diğer dillerde olduğu gibi bu dilde de çokanlamlı kelimeler bulunmaktadır. Zira bir kelimenin birden fazla anlama delâlet etmesi hususu, bütün tarihi boyunca insanoğlunun kullanmış olduğu bir iletişim ve anlaşma aracı olan dil olgusunun temel özelliklerinden birisidir. Ayrıca, vahyin bu son halkasının, bu dilin bazı kelimelerine yeni -özellikle de dinî ve ahlâkî- anlamlar yükleyerek an

Arapça, İslâm dînini ve ilimlerini kaynaklardan öğrenmek isteyen herkesin bilmesi gereken bir dildir. Ancak, Hacc'a gidenlerin, Umre yapanların ve Arap ülkelerine değişik amaçlarla, muhtelif zamanlarda seyahat edenlerin, bu dili pratik olarak kullanma ihtiyacı duydukları da bir gerçektir. Bu kitap, daha önce bir kaç baskısını yaptığımız "Ben de Arapça Konuşuyorum" adlı kitabımızdan farklı olarak, Hacc'a ve Umre'ye gidenlerin bu dili pratik olarak kullanabilecek veya en azından günlük ihtiyaçlarına cevap ve

Dîni yetkisi, tebliğ ve tavsiyeden ibaret olan din adamının ülkemizde yasal yetkisi var olan düzen ve sistemi kötülememek şartıyla gerçekleri tavsiyeden ileri geçememektedir. Din adamı yasal olarak yaptırım gücüne sahip de değildir. Oysa hiçbir nizam, hiçbir rejim, hatta hiçbir din, ortam yani efkâr-ı umûmiye/kamu oyu hazırlanmadan ortaya çıkmadığına göre, tasavvurları renklendiren "Hakk'ın hâkim olduğu" bir rejim ve sistemin gerçekleşebilmesi de kamu oyunun hazırlanmasına ve kazanılmasına bağlıdır.

Bir hadisi veya hadisleri araştıracak kişide, onu ana kaynaklardan alma, hadîs ilimlerine ve ıstılahlarına vakıf olma ve ön yargılardan uzak durma gibi daha ilk başta bulundurması gereken bazı özellikler vardır. Hadîs karşısındaki duruşunu bu şekilde hazırlayan kişinin hadîsi değerlendirebilecek sağlıklı bir altyapıya sahip olduğu söylenebilir. Esasen hadîsi bütüncül bir tarzda değerlendirme işlemi bu aşamadan sonra başlayacaktır. Buna göre, sırasıyla; önce hadîsin sıhhati sened ve metin tenkidi bütünlüğünd

Ümmet Risâlesi'nin hazırlanma sürecinde en çok dikkat çeken olumsuzlukların başında, Ümmet-i Muhammed'i oluşturan Sünnet-i Muhammed ve onun bilgi ve belgeleri hadis-i şeriflere hiç de dostça olmayan, bilimsellikten uzak yaklaşımların ülkemiz gündeminde yoğunlaştığı acı gerçeği oldu. Gelişme değil, ancak değişme diyebileceğimiz bu oluşum karşısında hatırlatılması gerekli ve önemli gerçekler, mutedil ve sorumlu bir üslup ile değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu sebeple Ümmet Risâlesi'nin, İhvân-ı İslâm duyarlı

Genellikle fıkhi bir mezhep olarak bilinmesinin aksine Hanbelilik, teşekkül süreci göz önüne alındığında siyasi-itikadi bir yapı görünümü arz etmiştir. Özellikle III/X. yüzyıldan sonra Hanbeliler, Şia başta olmak üzere bütün fırkalarla mücadele eden siyasi-itikadi bir yapı olarak varlık göstermişlerdir. Bu itikadi yapı, etkisini bugün de sürdürmektedir. Elinizdeki çalışma İslam düşünce tarihini derinden etkileyen, Vehhabilik başta olmak üzere çağdaş dönemde ortaya çıkan birçok akımın temelini oluşturan Hanb

Az gelişmiş toplumlarda olduğu gibi, modern ve ileri toplumlarda da hurâfe ve bâtıl inanışlara rastlanması, konunun ekonomik değil, kültürel bir mesele olduğunun delilidir. Tartışma kabul etmez bir gerçektir ki, toplumumuzda hangi kesime mensup olursa olsun, yeterli ve sağlıklı bilgisi olmayan ve inanç boşluğu içinde bulunan kişiler, hurâfe ve bâtıl inanışlara daha kolay kapılmaktadır. Çaresi, bütünüyle toplumu yeterli ve sağlıklı bir din bilgisine sahip kılmaktır. Unutulmamalıdır ki, sağlıklı bir dinî yaşa

Terimlerin anlamlarını öğrenmek, kapsamlarını anlamak için genel sözlükler yeterli değildir. Bunun için özel sözlüklere ihtiyaç vardır. Çünkü her bilim dalının kendine mahsus terimleri söz konusudur. Bunları her zaman genel sözlüklerde bulmak mümkün değildir. O halde yapılması gereken önemli görevlerden biri de her bilim dalının terimlerini müstakil olarak bir kitapta toplamak suretiyle okuyucuların işini kolaylaştırmak olmalıdır. İşte biz de bu anlayıştan hareketle İslâmî ilimler içinde çok önemli bir yere

Dîvân edebiyatı, bir yüksek zümre, bir havas edebiyatıdır. Arapça'nın ve Farsça'nın Türkçe'yle mezcedildiği; İslam kültürünün bütün kodlarının metnin damarlarına nakşedildiği, şairlerinin edebî düzeyleri yanında kültürel ve ilmî düzeylerinin yüksek seviyede olduğu; dinin temel kaynaklarının (Kur'ân ve Sünnet); İslamî İlimlerinin verilerinin mısralara nakış nakış işlendiği altı asırlık bir edebi gelenektir. Çeşitli türlere sahip olan Dîvân Edebiyatının, iktibâs ve telmîh yoluyla Kur'an ve Sünnet verilerini;

Kendisini sınırlı ve eksik bir varlık olarak hisseden insanoğlu, devamlı bir şekilde tamamlanma, yetkinleşme ve daha güçlü bir varlıkla bütünleşme arzu ve duygusu içerisinde yaşar. Kur'ân-ı Kerîm'deki ?Haberiniz olsun ki, kalpler ancak Allah'ı anmakla huzur bulur" (er-Ra'd 13/28) ayeti, insanın bu arzu ve arayışlarının ancak Allah'a bağlanıp O'na kulluk ve ibadet ederek karşılanabileceğini ifade etmektedir. İslâm dininde ibadet kavramı çok geniş bir perspektiften ele alınmış ve bütün bir hayatın ?ibadet"

Nahiv ve Kıraat ilimleri birbirinden bağımsız olarak çokça çalışılan konulardan olmuştur. Ancak bu iki ilim arasındaki etkileşim ülkemizde başlı başına bir çalışmaya konu edilmemiştir. Bu çalışmada nahiv ve kıraat ilimleri arasındaki ilişki ve bu ilişkinin düzeyi ele alınmıştır. İki ilim dalı arasındaki ilişkinin; nahvin kıraatleri etkilemesi, kıraatlerin nahvi etkilemesi, nahiv ve kıraatlerin karşılıklı etkileşimi şeklinde ele alınması söz konusu olmuştur. İki ilim arasındaki etkileşimde kıraatlerin etken,

Hicri 459 (Miladi 1066-67) senesi, İslam eğitim tarihinde bir dönüm noktası olarak kabul edilir. Zira bu yılda Sultan Alparslan'ın emir ve direktifi ile Büyük Selçuklu veziri Nizamülmülk (öl. 485/1092)'ün inşa ettirdiği medreseler manzumesinin ilki, Bağdad'da açılıyordu. Bu başlangıçtan sonra artık her tarafta hatta her köy ve kasabada benzer medreseler kurulmaya başlandı. Birçok hükümdar ve devlet adamı ile birlikte maddi durumu iyi olan birçok kimse Nizamülmülk'ü örnek alarak kendi adına medreseler kurmay

Ebu Hanit'e İslam fıkhında kendisine kadar devam eden rey ekolü'nün asrındaki en mühim simasıdır bizzat kendisinin ifadesine göre bir mesele hakkında Hz. Peygamber'den gelenleri mutlaka kabul eder Sahabeden gelenleri seçer birini diğerine tercih eder fakat hepsini terketmezdi. Bundan başka tabiilerin içtihadına gelince kendisini onlara uyma durumunda görmezdi. Onların ictihad ettiği gibi kendisinin de ictihad edeceğini ifade ederdi. Onun içtihadında sırasıyla uyduğu esaslar kitap sünnet sahabe sözleri kıyas

Dini yaşamak adına hiçbir gayreti olmadığı halde "dine saygılı" olduğu iddia ve aldatmacasına sığınanlarla, dindarlık yaptığını sanarak dinin çizdiği sınırları çiğnemeye kalkışanların ve hakikate ulaştıkları iddiasıyla dini yükümlülüklerden yakayı kurtarmaya çalışanların tuhaf bir şekilde "din dışı dindarlık arayışı" noktasında birleştikleri ortadadır. Böyle bir arayış ve iddianın, gerçek dindarlık açısından herhangi bir kıymetinin olmadığı ve sadece durduk yerde sahiplerini avuttuğu gerçeği dindarlık dinde

Allah'ın kitabı olan Kur'ân-ı Kerîm'in kırâati; müslümanların, İslâmiyetin başlangıcından itibaren meşgul oldukları bir konudur. İbâdetlerinin kabul edilmesinin şartı olan böyle bir mesele ile ilgilenmenin yanında, ayrıca Kırâat İlmini öğrenmek ve öğretmek müslümanlar üzerine farz-ı kifâyedir. İslâmı maddi kuvvetleriyle yıkamayan İslâm düşmanlarının, bugün ilim adı altında Kur'ân-ı Kerîm'e taarruzları için, Kur'ân'ın kırâati ile ilgili yönünü hedef olarak seçmeleri, müslümanların bu konuya hassasiyetle sar

Allah Teâlâ İslâm ın yürürlük ve bekâsını iki esasa bağlamıştır: Cihâd ve fıkıh (Tevbe 9/122). En büyük cihâdın da Kur an la yapılmasını beyan buyurmuştur (Furkan 25/52). Fıkıh ise, her zaman ve mekanda İslâm ı canlı ve yaşanabilir kılma bilgi ve melekesidir. Her an bir şanda (işde, tasarrufda) olan Allah ın (Rahman 55/29) kadîm kelâmı da öylesine canlı ve tazedir. Her canlı gibi, yaşanılan her zaman ve mekanda farklı görüntülere sahiptir. Geçmişte fukaha, İslâm ın vahye dayalı kaynaklarını kendi ortamların

Kur'ân-ı Kerim İlâhî bir söz olduğu için, onun tefsirinin temel malzemesi sözdür. Kur'ân ve tefsirine ait bu temel özellik, dil bilimi çerçevesinde düşünüldüğü zaman üç ana unsurla karşılaşılır. Bunlar; lafız, mânâ ve bu iki unsur arasındaki ilişki olarak tanımlanan lafzî delâlettir. Mahiyeti lafızlar, muhtevası da bu lafızların delâlet ettiği mânâlardan oluşan Kur'ân'ın yorum yöntemi olan tefsir usulü hakkında, ?onun bünyesi lafzî delâlet üzerine kuruludur" diyebiliriz. Nitekim genel anlamda İslam ilimleri

Akademik araştırmalarda Mezhepler Tarihi açısından kısmen ele alınsa da, Şîa'nın Tefsir ve Kelâm sahalarına dair temel kanaatleri erken dönem eserleri üzerinden yeterince çalışılmamıştır. Hadis sahasında da durum pek farklı değildir. Şiî hadis edebiyatı, hadis usûlü, Şiî düşüncede öne çıkan âlimler ve eserleri, farklı Şiî ekollerin bazı hadis meseleleri etrafındaki kanaatleri gibi pek çok konu doktora düzeyinde çalışılmaya müsait ise de, ülkemizdeki Şiî hadis araştırmalarına katkı sağlamak amacıyla kaleme a