İnsan şuuru, onun ruhi faaliyetinin bir fonksiyonu, beyin de şuurun bir fonksiyonudur. Yani insan şuuru bir yerlere bağlanıyor. Acaba sosyal şuur nereye bağlanır? Onun kullandığı alet nedir? Onun cereyan ettiği yer cemiyettir diyoruz ama, fertlerin dışında nerededir? Ferdî şuurun organizmaya bağlanmasına karşılık, sosyal şuurun bağlanabileceği bir mekanizma veya organizma var mıdır? Yoksa sosyal şuur bir metafizik, bir hipotez midir? Psikoloji âlimi fert şuurlarının dışında, kollektif şuur nerede demektedir

Bu bir din sosyolojisi çalışmasıdır. Özel maksadı, dinin bütün temel sosyal müesseselerdeki müşterek tesirinin olup olmadığının araştırılmasıdır. Çalışmamız dine ait genel ve fonksiyonel bilgilerden sonra, yedi esas üzerinde toplanmıştır. Ahlâk, hukuk, ekonomi, san at, teknoloji, eğitim, devlet ile dinin bağıntıları, ayrı ayrı olmak üzere incelenmiştir. Dinin bu müesseselerin herbiriyle münasebeti teker teker başlıbaşına geniş birer araştırma konusu olmakla beraber, müşterek bir neticeyi görebilme imkânı i

1980 de Polonya nın Gdansk işçileri ayaklanmıştı. Komünist devletten işçi haklarıyla ilgili istekleri vardı. Daha önceleri Macaristan ve Çekoslovakya da olanları da bütün insanlık idrak etmişti. . 1985 yılında Bulgaristan daki Türklere baskılar alabildiğine artmıştı. İsim değiştirme ve Bulgarlaştırma faaliyetlerine karşı koyanlar öldürüldü. Bunlar neydi? Yüzlercesi arasından aldığımız bu örnekler neyi gösteriyordu? Marksizm-komünizmin ne olup ne olmadığını açık ve anlamlı şekilde gösteren deliller miydi? Y

Türkiyemiz de çoğu savunma veya tenkit mahiyetinde olmak üzere, laiklikle ilgili bir hayli çalışma bulunmaktadır. Sosyolojik açının ihmal edilmediği araştırmaların bulunduğunu da söylemeliyiz. Fakat halkın düşüncesine ve kanaatlerine şimdiye kadar başvurulmamış olmasını önemli bir eksiklik olarak görmekteyiz. Bu eksikliği gidermek istedik Bir uygulamanın halk için de olsa, halka rağmen olup olmadığını anlamanın yolu ona da danışmaktan geçiyor. Son on yıldır laiklikle ilgili sözlü ve yazılı tartışmaların a