Osmanlı Devleti'nin en geniş sınırlara eriştiği XVI. asır sonunda Osmanlı ülkesinde ne kadar medrese tesis edildiği konusunda istatistikî bir bilgiye sahip değiliz. Biz bu çalışmamızda bulabildiğimiz medreseleri tetkikimize almaya çalıştık. Daha çok tevcihat yapılan medreseler üzerinde durduk. Ancak XVI. asırda mevcut olduğu halde araştırmamızda yer almayan medreselerin de bulunduğunu peşinen ifade etmeliyim. XV-XVI. asra ait Tapu Defterleri, Vakfiyeler ve Şer'î Siciller'in tamamını inceleme imkanı bulabils

İslam Medeniyeti konusunda gerek Müslümanlar gerekse müsteşriklerin yazdıkları birçok eser vardır. Ancak bu çalışmalar, istisnalar bir yana genelde bütünü kavrayıcı bir bakışla kaleme alınmamıştır. Bunların birçoğu, İslam Medeniyetinin bir veya birkaç yönünü işlemekle iktifa etmişlerdir. Bunlar arasında özelikle müsteşriklerin peşin hükümlü yaklaşımları da göz önüne alındığında İslam Medeniyeti konusunda objektif, bütüncül ve müdellel bir tarihe olan ihtiyaç daha da öne çıkmaktadır. Belirttiğimiz bu üç pren