Bu kitabımız, Tefsir Tetkikleri adıyla yayınlanacak serinin ilk basamağını oluşturmaktadır. Bu seri yaklaşık 20 küsur yıllık akademik hayatımızda Tefsir alanında kaleme aldığımız çalışmaları bir araya getirmeyi amaçlamaktadır. Bu serinin ilk kitabı, Tefsir Tetkikleri I olacaktır. Serinin bu ilkinde (Tefsir Tetkikleri I) 9 ayrı çalışma mevcuttur. Bu çalışmalardan ilki, ilim geleneğimizde mevcut olan nakil-nispet ve anlama sorununa ele almaktadır. İkincisi, Kur'an'ın tercümesi konusuna yoğunlaşmaktadır. Üçün

Genel olarak tefsir tarihine baktığımızda Kur'ân'ın ta¬mamını kapsayan tefsir yazma geleneğinin hâkim unsur olduğu görülmektedir. Bununla birlikte, zaman zaman müstakil sûre tefsirlerinin yazıldığı da bilinen bir gerçektir. Özellikle üzerinde yaşadığımız Anadolu coğrafyasında, hem beylikler, hem de Osmanlı devleti döneminde yazılan sûre tefsirlerinin çokluğu ve çeşitliliği dikkatlerden kaçmamakta¬dır. Buna ilaveten son zamanlarda, gerek ülkemizde gerekse İslâm dünyasının diğer bölgelerinde yapılan Kur'ân ve

Terimlerin anlamlarını öğrenmek, kapsamlarını anlamak için genel sözlükler yeterli değildir. Bunun için özel sözlüklere ihtiyaç vardır. Çünkü her bilim dalının kendine mahsus terimleri söz konusudur. Bunları her zaman genel sözlüklerde bulmak mümkün değildir. O halde yapılması gereken önemli görevlerden biri de her bilim dalının terimlerini müstakil olarak bir kitapta toplamak suretiyle okuyucuların işini kolaylaştırmak olmalıdır. İşte biz de bu anlayıştan hareketle İslâmî ilimler içinde çok önemli bir yere

Kur'ân-ı Kerim İlâhî bir söz olduğu için, onun tefsirinin temel malzemesi sözdür. Kur'ân ve tefsirine ait bu temel özellik, dil bilimi çerçevesinde düşünüldüğü zaman üç ana unsurla karşılaşılır. Bunlar; lafız, mânâ ve bu iki unsur arasındaki ilişki olarak tanımlanan lafzî delâlettir. Mahiyeti lafızlar, muhtevası da bu lafızların delâlet ettiği mânâlardan oluşan Kur'ân'ın yorum yöntemi olan tefsir usulü hakkında, ?onun bünyesi lafzî delâlet üzerine kuruludur" diyebiliriz. Nitekim genel anlamda İslam ilimleri

Klasik Islami ilimlerin temel baslangıç noktası hiç kuskusuz Kur'ân-ı Kerîm ve onun tefsiri, yorumlanması, anlasılması meselesidir. Kur'ân ayetlerinin tefsiri ve yorumlanması su?recinde Kur'ân kıraatlerinin önemli bir katkısı vardır. Kıraat ilminin sagladıgı bu hayati katkı, klasik tefsir literatu?ru? içerisinde kıraat-tefsir ilişkisini temel bir menzil tası haline getirmistir. Kıraat-tefsir iliskisi söz konusu oldugunda ise Zemahserî ve onun el-Kessâf isimli eseri tefsir literatu?ru? içerisinde temel bir k

Ahlâkî ve insanî değerlerin tamamen kaybolduğu, beşeriyetin cehalet karanlıkları içinde kıvranıp durduğu bir zamanda hidâyet ufkundan doğan bir güneş, cihâna ilim ve hikmet nurlarını yayarak insanlığı, tarihin karanlıklarından aydınlığa çıkarmıştır. Bu güneş, hiç kuşkusuz Kur ân-ı Kerim dir. Onun sahip olduğu semavî feyizleri ve hayati kuvveti ortaya çıkaran bilim dalı ise Tefsir dir. Tefsir, bilindiği gibi Kur ân ın dil bakımından tahlil edilmesiyle ve metnin anlaşılması için gerekli olan verilerin bir ar

Bizim bu çalışmada savunacağımız anlayışa göre Kurân, yazılı bir metin değil, sözlü bir hitap olarak okunmalı ve konuşmacı-muhatap diyaloğu çerçevesinde anlaşılmalıdır. Takdir edileceği üzere bu diyaloğun bir yarısı, elimizde mevcut olan Kurân metninde yer alıyorken, diğer yarısı Hz. Peygamberin sîretindedir. Bu nedenle vahyin mesajını kendi diyalojik bütünlüğü içinde anlayabilmek için, onun sadece yazılı metin olarak bütünlüğüne, yani siyak-sibak ilişkisine değil, aynı zamanda ve daha da önemli olmak üzere

Tefsirle ilgili metodolojik (usûlî) sorunlar İslâm dünyasında hep devam edegelmiştir. Bunun da İslâmî gelenekte tek bir metodolojiyi dikte ettirme düşüncesinin bulunmamasından kaynaklandığı söylenebilir. Çünkü tefsir metodolojisi Müslüman âlimlerin zihinlerinde hep çoğulcu bir yapıyı çağrıştırmıştır. Bunun doğal bir sonucu olarak tefsirdeki metodolojik arayışlar bir taraftan kendi alanında açılım gösterirken diğer taraftan da birçok soruna zemin hazırlamıştır. İşte biz bu mütevâzi çalışmamızda sözünü ettiği

Kur ân, Yüce Allah ın son Peygamber Hz. Muhammed (a.s) vasıtasıyla gönderdiği en son ilahî kitaptır. Kendine özgü özellikleriyle bir mucize olan Kur ân-ı Kerîm, öğrenilmek ve uygulanmak için inzal edilmiştir. Kur ân, Hz. Muhammed e inzal buyrulmasından beri, Müslümanlar tarafından anlaşılmaya çalışılmış ve bu maksatla onun birçok tefsirleri yapılmıştır. Tefsir çalışmaları, her asırda ve dünyanın birçok yerinde yüzlerce müfessir tarafından devam ettirilmiştir. Kur ân ın açıklanması demek olan Tefsir ilmi,

Hicrî I. asırdan itibaren Kur ân tefsiri ile ilgili çalışmalara başlanıldığı, Hicrî II. asırdan itibaren de müstakil eserlerin te lif edildiği görülmektedir. Bu ilmî faaliyetler neticesinde, zengin bir tefsir literatürü ortaya çıkmıştır. Biz, bu ilmî faaliyetlerden Hicrî I-III. asırlara ait olan Kur ân tefsiri ile ilgili çalışmaları tesbit etmeye, özellikle Hicrî III. asır ve bu asırda yaşamış çok yönlü âlimlerden İbn Kuteybe nin tefsir anlayışını ve onun bu konudaki kendine has metodunu ortaya koymaya ça