İyi nesillerin yetişmesi için İslâm dininin ölçülerine göre yaşayan insanların tanıtılması ve değerli kişilere benzemenin özendirilmesi gerekir. Bu çerçevede en hayırlı nesil olan sahâbîlerin ve onların pekçok güzel niteliklerinin bilinmesi bir ihtiyaçtır. Abdullah b. Ömer, Hz. Peygamber'in "Abdullah ne iyi adamdır" diye methettiği bir sahâbîdir. O; temelinde iman, ilim, iyi niyet, ihlâs, samimiyet, dinî hassasiyet bulunan örnek bir hayat sürmüş ve ilimden cihâda her konuda dine hizmet etmiş bir şahsiyettir

Ebû Zeyd ed Debûsi 367 978 432 1041 Maveraünnehr'in yetiştirdiği yedi önemli Kadı'dan bir olup hilaf ilminin kurucusu kabul edilir. ed Debûsinin hilaf alanında yazdığı Takvimul Edille el Esrar fil Usûl vel Furu Tesisun nazar adlı eserler İslam dünyasında büyük yankı uyandırmış ve bu eserlere reddiyeler yazılmıştır. Hanefi olan ed Debûsi özellikle eş Şafii olan es Semani ve el Gazali tarafından eleştirilmiştir. ed Debûsi Hanefilerin hadisi hangi şartlarda hadisi delil aldığını ortaya koymuş ve ihtilaf konusu

Âkif merhum der ki; "Emr-i bi'l-ma'ruf imiş ihvân-ı İslâm'ın işi, Nehyedermiş bir fenâlık görse, kardeş kardeşi." "Ben müslümanlardanım" demek, ben müslümanım diyen istisnasız herkese karşı ihvân-ı İslâm duygusu, davranışı ve yaklaşımında bulunmayı -en azından kural olarak- kabullendiğini ikrar etmektir. Ümmet-i Muhammed'den olmanın hem temel şartı hem de vazgeçilmez göstergesi budur.

İsnâdın hadis tarihinin karanlık noktalarını aydınlatmada ne gibi fonksiyonlar icra edebileceğini göstermeyi hedefleyen İsnâdın Satır Araları, isnâd içerisine muhtemelen semâ ya da müzakere halkasında veya metnin istinsâhı aşamasında eklenen bilgileri inceleme konusu yapmaktadır. "İsnâd içi bilgi" olarak tanımlanabilecek bu bilgi türleri genellikle râvinin tam adı, bölgesi, mesleği, etnik kökeni, künyesi, karakteri, fizyonomisi, hoca-talebe ve akrabalık ilişkileri, cerh-ta'dîl bakımından durumu, rivayetin

Hz. Peygamber ile alakalı olarak nakledilen bilgilerin değişikliğe uğramadan muhafazası ve nesilden nesile intikalinin sağlanması dinin orijinalitesinin korunması açısından büyük önemi haizdir. İslam bilginleri, her devirde içinde bulundukları şartlara göre, Nebevî bilgilerin güvenli bir şekilde nakli için çeşitli tedbirler almıştır. Bu tedbirlerin başında hadis aldıkları şahısların/râvilerin kimliklerini, daha önemlisi hadis rivâyet etmeye ehil olup olmadıklarını araştırmak gelmektedir. Bu amaçla rivâyet d

Akıl ile naklin sınırlarını tespit meselesi, İslam düşünce tarihinin, güncelliğini hiç yitirmeyen bir tartışma konusu olagelmiştir. Kitap ve Sünnet'i anlama ve yorumlama, hayata tatbik etme konusunda ilk devirlerden itibaren çok belirgin olmasa da farklı anlayış ve yaklaşımların bulunduğu bilinmektedir. Özellikle Hz. Peygamber'in vefatı sonrasında bu iki esas üzerinde yavaş yavaş belirmeye başlayan farklı yaklaşımların tezâhür ettiği anlaşılıyor. Kitap ve Sünnet'in anlaşılması, yorumlanması ve uygulanması e

Sahih-i Buhârî nüshaları arasındaki farklara ve kimi nüshalardaki hatalara değinen çalışmalar nispeten erken dönemde başlamıştır. Fakat günümüz Sahîh baskılarında kullanılan Yûnînî nüshası temelinde hataları ele alan bir çalışma yok gibidir. Sahih-i Buhârî nüshalarının tanıtıldığı ve aralarındaki farkların makul bir izahının yapılmaya çalışıldığı bu kitap, yaygın olarak bilinen Yûnînî nüshası yanında pek bilinmeyen Sagânî nüshası ve Sehârenfûrî haşiyesi temelinde söz konusu hataları ele almakta ve önemli y

Dinin ikinci temel kaynağını teşkil eden Hz. Peygamber'in sünneti esas itibariyle bize hadisler, yani gerek şifâhî gerekse yazılı olarak nesilden nesile intikal eden haberler vasıtasıyla ulaşmıştır. Dolayısıyla bu haberlerin hangisinin doğru ve orijinal (sahih), hangisinin yanlış ya da sahte (zayıf/uydurma) olduğunu tespit etmek büyük önem taşımaktadır. Hadis tenkid ve tevsîki adı verilen bu değerlendirme ve tespit çalışması geçmişten günümüze ulemânın en önemli faaliyet alanlarından birini oluşturmuştur.

Sened ve metin olmak üzere iki kısımdan oluşan bir rivayetin sahih sayılabilmesi için her iki kısmının da güvenilirlik açısından bazı şartları taşıması gerekmektedir. Sünnî İslam dünyasındaki dört büyük fıkhî mezhepten biri olan Hanefî Mezhebinin hem usûl hem de fürû-ı fıkha dair eserlerinde, hadisle amel edebilmek için gerek sened gerekse muhtevaya dair tenkit kriterlerinin detaylı olarak ele alındığı görülür. Hanefî fakihlerin hadis tenkidi ile ilgili görüşlerini, sened ve muhteva tenkidi başlıkları ile b

Hz. Peygamber'in ev sahibi, "Mihmendâr-ı Rasûlullah" ünvan ve şerefine eren, İstanbul'un aziz misafiri, Ebû Eyyûb Halid b. Zeyd el-Ensârî (radıyallahu anh) şecaat, sabır ve takvâ sahibi, gazâ ve cihad sevdalısıydı. Onun hayatı bir yılı hariç cepheden cepheye koşarak, cihad ederek geçmiştir. Medine'den İstanbul'a uzanan memâtı ve gözlerimiz önündeki mezarı buna şahittir. Necip milletimizin "Eyyüp Sultan" diye gönül tahtını açtığı mücâhid sahabiyi bu niyetle ziyaret etmeli ve onun rivayet ettiği hadislerden s

Sünnet-i seniyye'nin yazılı bilgi ve belgeleri olan hadis-i şerifler üzerinde giderek yoğunlaşan bir eleştiri akımı dikkat çekmektedir. İleri sürülen iddialar, rastgele yapılan değerlendirmeler ne yazık ki insanımızda hadisler üzerinden sünnete yönelik tereddütler uyanmasına, dolayısıyla risâlet kurumu ve İslâm algısında kuşkuların doğmasına vesile olmaktadır. Hele de söz konusu iddiaları ileri sürenler "ilâhiyatçı"lar olunca, etki daha da büyümektedir. Bu durum, din pratiğini önleyip Hz. Peygamberin risâ

Son dönemlerde hadise, dolayısıyla hadisin islam dinindeki konumu ve değerine irtifa kaybettirme yönünde ciddi çabalara rastlanılmaktadır. Bu çabaların bir kısmı kasıtlı olsa da, diğer kısmı gerçekten bazı problemleri rasyonelleştirememekten kaynaklanmaktadır. Elinizdeki bu eserde, akademik hayatımızda kaleme aldığımız, dikkat çeken konularla ilgili makalelere yer verilmiştir. Önemli bir kısmı güncel hadis problemleri veya problemli olduğu iddia edilen alanlarla ilgilidir. Bu eser okunduğunda, bazı problem

Dîni yetkisi, tebliğ ve tavsiyeden ibaret olan din adamının ülkemizde yasal yetkisi var olan düzen ve sistemi kötülememek şartıyla gerçekleri tavsiyeden ileri geçememektedir. Din adamı yasal olarak yaptırım gücüne sahip de değildir. Oysa hiçbir nizam, hiçbir rejim, hatta hiçbir din, ortam yani efkâr-ı umûmiye/kamu oyu hazırlanmadan ortaya çıkmadığına göre, tasavvurları renklendiren "Hakk'ın hâkim olduğu" bir rejim ve sistemin gerçekleşebilmesi de kamu oyunun hazırlanmasına ve kazanılmasına bağlıdır.

Bir hadisi veya hadisleri araştıracak kişide, onu ana kaynaklardan alma, hadîs ilimlerine ve ıstılahlarına vakıf olma ve ön yargılardan uzak durma gibi daha ilk başta bulundurması gereken bazı özellikler vardır. Hadîs karşısındaki duruşunu bu şekilde hazırlayan kişinin hadîsi değerlendirebilecek sağlıklı bir altyapıya sahip olduğu söylenebilir. Esasen hadîsi bütüncül bir tarzda değerlendirme işlemi bu aşamadan sonra başlayacaktır. Buna göre, sırasıyla; önce hadîsin sıhhati sened ve metin tenkidi bütünlüğünd

XV. yüzyılda İspanyol Kardinal Segovia'lı John (ö. 1458) gibi bazı din adamlarının Müslüman dünyanın askerî ve siyasî manevralarla alt edilemeyeceğini söyleyerek İslâm'ın teolojik argümanlarla önlenmesine yönelik önerileri o dönemde gerçekleştirilemese de özellikle XVII. ve XVIII. yüzyıllarda hayata geçirilmeye başlamıştı. Zira genel olarak Doğu ve Uzak Doğu toplumlarını, özel olarak da İslâm tarihini konu edinen oryantalizmin ilk temelleri bu dönemde atılmıştı. XVII. ve XVIII. yüzyıllarda temelleri atılan

İlahiyat Fakülteleri lisans programlarında haftada üç saatlik bir Hadis Usulü dersi bulunmaktadır. Bu derste, fakülte öğrencilerine Hadis Usulünün pratik meselelerini detaya inmeden kavratacak bir uygulama gerekmektedir. Dilimizde yayınlanmış bulunan Hadis Usulü kitaplarının hiç biri böyle bir program imkânına göre hazırlanmış değildir. Bu sebeple biz, birkaç yıllık tecrübelerimize dayanarak bu ihtiyacı karşılamak üzere Hadis Usulü adlı eserimizi kaleme aldık. Ayrıca bu baskıya Bir hadis nasıl okunur/okutu

Akademik araştırmalarda Mezhepler Tarihi açısından kısmen ele alınsa da, Şîa'nın Tefsir ve Kelâm sahalarına dair temel kanaatleri erken dönem eserleri üzerinden yeterince çalışılmamıştır. Hadis sahasında da durum pek farklı değildir. Şiî hadis edebiyatı, hadis usûlü, Şiî düşüncede öne çıkan âlimler ve eserleri, farklı Şiî ekollerin bazı hadis meseleleri etrafındaki kanaatleri gibi pek çok konu doktora düzeyinde çalışılmaya müsait ise de, ülkemizdeki Şiî hadis araştırmalarına katkı sağlamak amacıyla kaleme a

Hadise ait ilmî disiplinler arasında metnin aslını tespit etmede merkezî konumda olan cerh ve ta?dîl ilminin tarihî süreci tetkik edilirken üzerinde durulması gereken en önemli dönemler arasında İslâmî ilimlerin teşekkül ettiği II. (VIII) yüzyıl yer alır. Zira bu dönemde ricâl tenkit faaliyetleri ilmî bir hüviyet kazanmış, tenkit esasları ve kavramları konulmuş ve bu dönemde oluşan râvî eleştiri birikimi sonraki dönem ricâl tenkitlerinin gelişiminde tayin edici unsur olmuştur. II. (VIII) asrın, sonr

İslam dininin iki temel kaynağı olan Kur'ân-ı Kerîm'i ve Hz. Peygamber'in söz, fiil ve takrirlerinden oluşan sünnetini günümüze ulaştıranların ilk halkasını, hem Kur'ân-ı Kerîm'de hem de hadis-i şerîflerde övülen ve ?İslam medeniyetinin kurucu nesli" olarak nitelendirilen sahâbe nesli oluşturmaktadır. Sahâbîlerin hayatı, kişilikleri, sayıları, sünnete olan bağlılıkları, âdil olup olmadıkları ve kime sahâbî denilip denilmeyeceğiyle ilgili bilgiler yanında onların tespiti de önemli bir konudur.