Hz. Peygamber'in İslam'ı bir inanç ve hayat nizamı olarak insanlığa tebliğ edip yaşantısıyla örnek bir biçimde uygulamaya koymasını kendilerine rehber edinen Müslümanlar ilk günden itibaren onun bildirdiği esaslardan yola çıkarak fıkıh ve hukuk sistemlerini ortaya koymaya çalışmışlardır. Hz. Peygamber'den sonra sahabe ve tabiin dönemlerinde İslami ilimler bir bütün halinde, birbirinden ayrılmamış haldeyken, İmam Ebu Hanife'nin (150/767) yaşadığı dönemde bu ilimler gelişerek müstakil ilim dalları ha

Fıkıh mezhebleri, hicrî ikinci asrın ortalarında başlayıp dördüncü asrın ilk çeyreğine kadar devam eden bir zaman diliminde teşekkül süreçlerini tamamlamışlardır. Dört büyük Sünnî fıkıh mezhebinden birisi olan Şâfiîlik, belli bir tarihten itibaren Hanefîlikle birlikte en yaygın iki fıkıh mezhebinden birisi olarak kabul edilmiştir. Mezhebin imamı olan Şâfiî, Mekke ve Medine'de dönemin önde gelen Ehl-i Hadis temsilcilerinin derslerine katılmış, daha sonra gittiği Bağdat'ta Ehl-i Re'y birikimiyle tanışmıştır.

Dinî bilgilerin konularına, içeriklerine ve yöntemlerine göre özelleşmeye başladığı 2./8. yüzyıldan itibaren yerleşen kullanıma göre “fıkıh” terimi ile, İslâm’ın ana kaynakları yanında bunların onay verdiği diğer kaynaklara dayanan ve hüküm çıkarabilme gücüne sahip fakihler (müctehidler) tarafından yine bu kaynaklarca reddedilmeyen yöntemler kullanılarak çıkarılmış olan amelî hükümler kastedilmektedir. Amelî hüküm kavramı da ibadetler yanında gerek bireysel gerek toplumsal ve toplumlararası hayatı düzenleme

Eski milletlerin hepsinin kendilerine mahsus kanunları, hukukları vardı ve bunlar müdevven hale getirilmişti. Bununla beraber mücerret ve nazarî olarak hukuk ilminden bahseden bir eser, meydana getirilmemişti. Bu konuda ilk eseri, İmâm Şafiîi (öl. 204) er-Risâle adıyla te lifetti. Bu faaliyet, Müslümanların hukuk ilmi üzerinde çalışma mahsullerinin en büyüklerinden birini teşkil eder. Müslümanların usûlü l-fıkh (Hukukun kökleri, kaynakları) adını verdikleri bu ilim, hukuk felsefesinden, hükümlerinin kaynak

Memlükler döneminin önde gelen Hanefî fakihlerinden olan Bedruddîn Aynî (ö.855/1451), Antep'te doğmuş, daha sonra dönemin ilim merkezi olan Mısır'a göç etmiş ve orada vefat etmiştir. Bu dönemde iki defa Hanefî başkadılığı olmak üzere önemli pek çok idarî görevi icra etmiştir. Aynî'nin Hanefi mezhebinde muhaddis fakihlerden olmasını sağlayan asıl amil, Mısır'da aldığı hadis eğitimi olmuştur. Onun Hadisçi kimliği fıkıh anlayışının hadis merkezli olmasını sağlamıştır. Hanefî mezhebini hadisle destekleyen Aynî,

Şihâbeddîn Karâfî, (VII./XIII.) asırda Mısır'da yaşamış bulunan Mâlikî fıkıh ve usûl âlimidir. Mezhep içerisinde gösterdiği faaliyetler sebebiyle mezhebin imamlarından biri olarak kabul edilen Karâfî diğer bilginler arasında özellikle dil, mantık ve felsefe benzeri ilimlerde temayüz etmiştir. Akli ilimlere hâkimiyeti sebebiyle fıkıh usulünde kendi çağına ve sonrasına damga vuracak bir yetkinlik kazanan Karâfî, asıl olarak maslahat ve makasıd temelli hukuk düşüncesine dayalı ictihadın tesisine yaptığı vurgu

Fıkhî ihtilaflar birçok olumlu yönü bulunmasına karşın bazı sorunlara da neden olmakta, özellikle hukûkî emniyet ve istikrarı tehdit etmektedir. Ayrıca mukallid kadı ve müftîlerin, muhâlif görüşlerden hangisiyle hüküm ve fetva verecekleri ciddi bir sorundur. Mezheplerin teşekkülünden sonra fetva ve yargılamada belirli bir mezhebin esas alınmasıyla bu problemler bir nebze olsun çözülse de, mezhep içi derin ihtilafların varlığı dikkate alındığında, mezkûr problemlerin farklı bir seviyede de olsa hala devam et

Hukukun tanıdığı ve güvence altına aldığı hakların sujesi olan insanın bu vasfı ne zaman kazandığı hususu diğer hukuk sistemlerinde olduğu gibi İslam hukuku açısından da önem arz etmekte olup hukukçuları meşgul eden bir konu olma özelliğine sahiptir. Hukukçular arasında, insanın kişilik vasfını doğumla birlikte kazandığı görüşü yanında, rahme tutunma aşamasından ve döllenme anından itibaren hukuken bir varlık olarak tanınması gerektiğine dair farklı kanaatlerin öne çıktığı görülmektedir. Anne rahmindeki cen

İslâmî ilimler tarihinde çığır açan âlimlerinden biri olan Seyyid Şerîf Cürcânî'nin bu çalışmanın konusunu teşkil eden hâşiyesi, Teftâzânî'nin yazdığı et-Telvîh üzerine kaleme alınan hâşiyelerdendir. Teftâzânî et-Telvîh'i Hanefî âlim Sadrüşşerîa'nın telif ettiği et-Tenkîh ve et-Tenkîh'in şerhi olan et-Tavzîh'e hâşiye olarak yazmıştır. et-Tenkîh, et-Tavzîh ve et-Telvîh usûl-ı fıkıh meselelerinin ele alınıp tartışıldığı eserlerdir. Gerek yazıldıkları dönemde gerekse sonraki dönemlerde büyük ilgiye mazhar olan

19. yüzyıldan itibaren İslâm ülkelerinde başlayan hukuk ve yargı alanındaki modernleşme hareketinde gelinen noktanın bilinmesi Müslümanlar için önem arz etmektedir. İşte elinizdeki bu araştırma, günümüzde hayatın hemen her alanında İslâm hukukunu uygulamaya çalıştığı söylenilen Suudi Arabistanın hukuk ve yargı sisteminde gelinen durumunu tespit etmeye yönelik yapılan bir çalışmadır. Diğer taraftan son yıllardaki siyasî hareketlilik dikkatleri bir anda Ortadoğuya çevirmiş, insanları bu coğrafyadaki ülkeleri

Onbeş asırlık bir geçmişiyle geniş bir coğrafyada gelişmiş olan İslam hukuku, kazuistik yöntemin hakim olduğu kabarık bir literatüre sahiptir. Bu literatüre ait temel kavramların tesbiti ve bunlar arasındaki mantıksal örgünün ortaya çıkarılması ilgili malzemeye nüfuz edilmesini kolaylaştıracağı gibi İslam hukukunun sağlıklı bir biçimde anlaşılmasına ve tanıtılmasına da hizmet edecektir. Klâsik fıkıh içinde kavram hukukçuluğunun ve doktriner tartışmaların yoğunluk kazandığı borçlar hukuku belirtilen maksada

Bütün dünyada İktisat biliminin müstakil bir ilim olarak ortaya çıkışı eski sayılmaz. Genel İktisat, günümüzde pek çok ana dallara ayrılmış ve hatta bu dalların bir kısmı kendi özel fakültelerinde okunur olmuştur, İslâm iktisadı da kendi özel nitelik ve yapısı ile müstakil bir ilim olma yolundadır. İslâm iktisadı, fıkıh (İslâm hukuku) gibi ilk İslâmî dönemde bağımsız bir ilim olarak ortaya çıkamadığından ve hatta onun müstakil olarak ortaya çıkışı günümüze kadar geciktiğinden ona âit konular ve meseleler,